Op deze blog schrijf ik reviews over games, series en films. Ik had nooit gedacht ook een review te moeten schrijven over kunst, maar dat is precies wat Sandfall Interactive’s game, Clair Obscur: Expedition 33, is. Geheel in het thema van de game is het alsof de ontwikkelaar met artistieke penseelstreken een leeg canvas heeft omgetoverd in een speciale fantasiewereld die mij nog heel lang bij zal blijven.
Deze review is geheel spoiler-vrij, dus geen zorgen, mes amis.
Als Dertiger Voel Ik Mij Al Oud, en Volgens de Regels Van Clair Obscur: Expedition 33, Is Het Tijd Om Te Sterven
De inwoners van Lumière leven onder de schaduw van de mysterieuze Paintress, een goddelijk figuur die elk jaar een nieuw getal op haar monoliet schildert, aftellend. Het probleem dat hierbij om de hoek komt kijken, is het feit dat iedereen met de corresponderende leeftijd abrupt komt te overlijden/verdwijnen, tijdens een fenomeen genaamd de Gommage.
Op zich geen probleem in de eerdere jaren, toen de teller nog hoog stond. Maar de gemeenschap begint hem toch een beetje te knijpen nu vroege dertigers al aan de beurt zijn. Vele expedities hebben geprobeerd om af te reizen naar The Paintress, en het tragische fenomeen de halt toe te roepen, maar niemand is ooit teruggekeerd.
En dus is het nu de beurt aan een nieuwe groep dappere expeditioners, in een letterlijke race tegen de klok. De 32-jarige Gustave weet dat hij nog een jaar te leven heeft totdat de Paintress ook hem verwijdert, en samen met een aantal anderen gaat hij deze zelfmoordmissie aan.
Thema’s Als Rouw en Het Verwerkingsproces Staan Centraal, en Dat Voel Je
Ondanks dat Clair Obscur: Expedition 33 een fantasy game is, komt het verdomd vaak eng dicht in de buurt van de werkelijkheid. Deze game, de dialogen en personages zijn rauw.
Eén van de dingen die al snel opvalt, is dat onze protagonist geen lead game character is zoals we die gewend zijn. Ondanks de bravoure die Gustave toont door op deze expeditie te gaan, zien we ook hoe hij op een realistische manier omgaat met tegenslag en angst.
Wanneer er nooit meer iets gehoord is van talloze eerdere expedities, is het logisch dat de protagonist niet denkt; die Paintress gaan we even oprollen. Wanhoop, frustratie en emotie komt al snel naar boven, en de manier waarop Sandfall Interactive dit tentoonstelt wist mij enorm te raken.
Karakters vallen elkaar in de rede en kappen elkaar af, ze wachten niet op computerachtige wijze tot de ander is uitgesproken en het tijd is voor hun lijntje dialoog. Het voelt écht, en daardoor sneden sommige momenten mij rechtstreeks in mijn ziel.
Jennifer English Met de Performance Van Het Jaar?
Dat komt tot op zekere hoogte natuurlijk door het fantastische schrijfwerk, maar ook de voice acting speelt hierbij een net zo belangrijke rol. Ondanks dat ik games normaal gesproken in de taal van de locatie of vibe zet, wat in dit geval zou betekenen dat ik voor Frans zou gaan, sprak de Engelse voice cast mij dusdanig aan dat ik een uitzondering heb gemaakt.
Eén van de namen die mij direct aansprak, was die van Ben Starr. In mijn review van mijn eerste Final Fantasy, XVI, loofde ik hem al voor hoe hij de emoties van Clive naar boven bracht. In Clair Obscur: Expedition 33 speelt hij de ingetogenere Verso, maar ook in deze rol is hij zeer overtuigend.
Degene die mij echter meerdere keren een brok in mijn keel wist te bezorgen, was Jennifer English. Games hebben mij nog nooit aan het huilen weten te krijgen, en dus zie ik natte oogjes momenteel als het hoogst haalbare. Natte oogjes zijn een 10 op mijn graadmeter. En de emotie die English in haar personage, de 16-jarige Maelle, weet te leggen, gaven mij meer dan eens die natte oogjes.
Door de manier waarop zij dit personage insprak, ervaarde ik iedere frustratie, ieder stukje verdriet, en ieder hoopgevend moment alsof ik recht naast haar stond. Het is werkelijk waar een fenomenale prestatie, waarvan ik hoop dat de stemactrice van Baldur’s Gate 3’s Shadowheart, aan het eind van het jaar wordt beloond.
Het Volgende Hoogtepunt Op de Lijst: De Combat
Naast een intrigerend verhaal en overtuigende stemacteurs, is ook de combat van het allerhoogste niveau. In Clair Obscur: Expedition 33 ga je je vijanden te lijf door aan te vallen op turn-based wijze, en te verdedigen in real-time. Het is het beste van meerdere werelden en die mix van ingrediënten is ZO lekker, en verveelt geen moment.
Het pareren of ontwijken van de aanvallen van je vijanden is telkens weer een genot. Spelers moeten gedurende ieder gevecht veel keuzes maken, waaronder of je het op safe wil spelen en voor de dodge gaat, of meer risico neemt en aanvallen te pareren. De timing van laatstgenoemde is vanzelfsprekend een stuk stricter en de verkeerde timing kan je een hoop schade of zelfs de dood opleveren, maar wat voelt het satisfying wanneer je de timing goed hebt en een verwoestende counteraanval uitvoert na een succesvolle parry.
Ik speelde de game op de normale moeilijkheidsgraad, en deze voelde vrijwel perfect. Veel soortgelijke games verwachten nog weleens van spelers dat ze grinden, op weg naar boss fights. Gelukkig heb ik dat hier nooit hoeven doen. Vijanden bevatten een aanvalsschema dat in mijn ogen de perfecte grootte bevat; niet te groot om eindeloos te frustreren, en niet te klein om te voorspelbaar en makkelijk te zijn.
Iedere keer wanneer ik een gevecht verloor, wist ik dat ik er de volgende keer beter vanaf zou komen. Zonder te grinden had ik nooit meer dan 2-3 herkansingen nodig, voordat de moveset van de vijand echt als bekend terrein begon aan te voelen. Het voelde vervolgens altijd belonend wanneer je het merendeel van de aanvallen kon doorzien, en je gram kon halen.
“Vijanden bevatten een aanvalsschema dat in mijn ogen de perfecte grootte bevat; niet te groot om eindeloos te frustreren, en niet te klein om te voorspelbaar en makkelijk te zijn.”
Wanneer het je eigen beurt is om aan te vallen, kun je je tijd nemen en kiezen uit verschillende opties. Je kunt van afstand schieten, een simpele melee aanval uitvoeren, of sterke, speciale skills uitvoeren. Iedere actie vereist Action Points, welke je kunt opbouwen door te ontwijken, pareren of simpelweg aan te vallen. Het managen van je Action Points is essentieel, en het feit dat er geen mana bij combat komt kijken beviel mij ook heel goed.
In games als Persona of Metaphor: ReFantazio, voelt het managen van mana haast als werk. In plaats van te denken; hoe kan ik de vijand de meeste schade toebrengen, denk ik in die games; hoe kan ik het beste mijn mana besparen? Geen van dat alles in Clair Obscur: Expedition 33, vanwege het feit dat alles om de Action Points draait, die ieder gevecht weer resetten. En dus kun je in ieder gevecht helemaal los, en de meest krachtige aanvallen op je vijanden loslaten.
Hetzelfde geldt overigens voor items. Healing items, revive items en een item waarmee je extra Action Points aan een teamlid kunt toewijzen, vullen zichzelf allemaal aan na een rust. Heerlijk.
Party Members Hebben Unieke Mechanics, Die Ervoor Zorgen Dat Iedere Expeditioner Uniek Voelt
Ieder lid van Expedition 33 heeft zijn of haar unieke battle mechanics. Zo kan Gustave met iedere aanval zijn Overcharge opladen, en wanneer deze na een aantal aanvallen vol is een vernietigende aanval uitvoeren. Maelle werkt met stances; bepaalde aanvallen brengen haar in een defensive stance, en anderen in een offensive stance, welke de uitgevoerde en inkomende damage beïnvloeden. Het beste is echter om haar in de Virtuose stance te krijgen, waarmee je serieuze damage kunt dealen.
Latere party members, die ik niet zal spoilen, hebben ook zeer interessante mechanics en unieke skills. Sommigen zal je helaas aan de zijlijn moeten posteren, want je party heeft maar ruimte voor 3 karakters. Een groot voordeel is dat, wanneer 3 karakters het loodje leggen, je overige partyleden alsnog op mogen draven voor een last stance. Een goede beslissing van de ontwikkelaar, die ervoor zorgt dat je zo nu en dan toch gebruik maakt van je gehele party.
Je tegenstanders hebben zwaktes en weerstand tegen bepaalde elementen, en kunnen elkaar buffen en jou debuffen. Soms doe je er daardoor ook goed aan om je party tijdelijk aan te passen, zodat je beschikking hebt over de juiste skills. Daarnaast is het dus belangrijk, zeker voor de uitdagendere boss fights, om met de juiste build op het strijdtoneel te verschijnen.
De Diversiteit Van Builds Is Enorm, en Het Samenstellen Van Een Succesvolle Is Zeer Lonend
Via de bekende skill trees kun je je partyleden trakteren op een fijn arsenaal aan offensieve of defensieve vaardigheden, iedere keer wanneer je een nieuw level bereikt. Dit gebeurt overigens op een behoorlijk tempo; vrijwel iedere keer dat ik weer een nieuwe savepoint bereikte, kon ik mijn party upgraden.
Niet alleen ontgrendel je nieuwe, belangrijkere skills, maar je kunt met ieder nieuw level ook 3 extra skill points toewijzen aan karakteristieken zoals Might, Agility en Defense; het bekende verhaal.
Maar Pictos, dat is waar het echt interessant wordt. Iedere partymember kun je 3 pictos toewijzen. Iedere picto bevat een passieve boost op één van de karakteristieken, en daarnaast een unieke bonus. Deze kun je zo gek niet bedenken, of het bestaat. Wil je meer damage dealen op je counters? Geen probleem. Wil je geen Action Point opbouwen door te pareren, maar juist wanneer je schade oploopt? Done. Wil je een gokje wagen en of 50% of 200% damage dealen met de helft van je aanvallen? Het kan allemaal.
Wanneer je een Pictos in 4 verschillende gevechten gebruikt, wordt deze omgezet in een permanent ontgrendelde Lumina, en kun je dezelfde bonus toewijzen aan de overige party members. Betere bonussen kosten meer Lumina points, welke je weer in de open wereld kunt vinden.
Alsof dat nog niet genoeg is, bombardeert de game je ook met een grote hoeveelheid wapens voor ieder personage. Deze kun je in de wereld vinden, of verkrijgen door het winnen van gevechten. En ook de wapens hebben weer hun unieke bonussen, welke vergelijkbaar zijn met die van de Pictos. Ieder wapen kan ook worden geüpgraded door de juiste materialen in de wereld te vinden.
Een van mijn party members had ik op zo’n manier samengesteld dat hij met een simpele meleeaanval (deze kosten geen Action Point, maar bouwen ze wel op), twee klappen kon uitdelen in plaats van een. Een toegewezen Lumina zorgde er ook nog eens voor dat hij een extra Action Point opbouwde per melee attack. Zijn wapen gaf hem daarnaast de bonus om na een melee attack nog een keer aan te vallen.
Ik kon dus iedere keer eerst een melee aanval met hem doen, en daarmee direct 4 extra Action Points verzamelen. Tel daarbij de Action Points op waar je mee begint, of die je opbouwt door te ontwijken of pareren, en ik kon tijdens mijn tweede aanval altijd kiezen voor mijn meest destructieve aanval waar ik mijn maximaal aantal Action Points voor nodig had. En die destructieve aanvallen zien er trouwens heerlijk uit.
Alles Ziet Er Prachtig Uit, Van de Karaktermodellen Tot de Omgevingen, en de Spetterende Combat
De fantastische, dynamische combat wordt nog verder omhoog getild door twee aspecten: de visuals en de audio. Over dat laatste straks meer, want ik moet het eerst even hebben over de grafische prestatie die Sandfall Interactive heeft neergezet.
Vanaf het eerste moment dat je de game opstart, maak je kennis met de prachtige visuals. Karaktermodellen en hun gezichtsuitdrukkingen zien er piekfijn en realistisch uit, en de omgeving doet er niet voor onder. Alles wat zich op je beeldscherm afspeelt, is van de eerste tot de laatste seconde adembenemend mooi.
En zo dus ook de combat. De actie is zeer flashy en spectaculair, en het is heel tof om te aanschouwen. De animaties die je party members uitvoeren zijn gracieus. Lune, een mage, zweeft sierlijk rond haar positie op het strijdveld om ijsrotsen of een vuurzee op je vijanden los te laten. Maelle voert haar steekaanvallen vol finesse uit, en Gustave kan met zijn Overcharge bliksemschichten uit de lucht trekken. De ene aanval ziet er nog fraaier uit dan de andere.
Je zou kunnen zeggen dat de Paintress die verantwoordelijk is voor de vormgeving en het ontwerp van Clair Obscur: Expedition 33, ook een soort goddelijke entiteit is.
De Theme Music Van Het Startmenu Is Een Voorbode Van Wat Komen Gaat
Het eerste wat je hoort als je de game opstart, is een prachtige soundtrack. Daar blijft het gelukkig niet bij. De soundtrack van deze game schat ik op hetzelfde niveau in als dat van de Persona’s, The Witcher 3 en de Final Fantasies van deze wereld; veel beter gaat het niet worden.
De uiteenlopende battle soundtracks werken allemaal opzwepend, voor het geval je nog niet genoeg zin had in je nieuwe strijd. Emotionele momenten in het verhaal worden kracht bij gezet door indrukwekkende tracks; alles valt gewoon perfect op z’n plaats.
“Emotionele momenten in het verhaal worden kracht bij gezet door indrukwekkende tracks; alles valt gewoon perfect op z’n plaats.”
In de wereld kun je ook nog eens tracks verzamelen, die je vervolgens op het kamp kunt afspelen. Want ja; Clair Obscur: Expedition 33 heeft een kamp! Die speciale plek waar zich in de beste RPG’s vaak de beste momenten afspelen, en dat is hier niet anders.
Overigens had het verzamelen van die tracks voor mij niet zoveel zin, want ik had vanaf het eerste moment een enorm zwak voor het nummer Lumiere. Maar als je liever wat diversiteit hebt, kun je je hierop uitleven.
Het Verkennen Van de Omgeving in de Open Wereld Is Interessant, Maar in de Hubs Ligt Het Iets Lastiger
Het kon niet uitblijven; aan het einde van de rit komen we toch bij een klein minpuntje uit. Persoonlijk ben ik geen fan van het ontbreken van een map in de verschillende hubs. Deze afgesloten levels zijn soms redelijk groot, en barsten van de verschillende paden in verschillende richtingen. Zonder map kon dat soms best vervelend zijn, en het nodigde me binnen de hubs niet uit om op onderzoek uit te gaan, bang om te verdwalen of rondjes te lopen. Ik kan geen reden bedenken waarom de hubs beter af zijn zonder map.
Gelukkig beschikt The Continent, de open wereld die de hubs verbindt, wel over een map. Het is weliswaar een hele minimale, maar je kunt in ieder geval zien welke gebieden je nog niet hebt bezocht. En het is aan te raden om ieder gebied even te bezoeken. Gebieden die niet direct bezocht hoeven te worden voor de main quest, kunnen een extra inkijkje bieden in eerdere expedities, of je simpelweg introduceren aan wezens die je meer kunnen vertellen over de wereld.
Naast de interessante lore die het waard is om op te zoeken, vind je in zowel de open wereld als de hubs talloze Pictos, wapens en upgradematerialen. En natuurlijk uitdagende gevechten, want de meest brute tegenstanders vind je niet in de main quest; maar in de open wereld. Dappere spelers kunnen deze ook eerst proberen te tackelen, om vervolgens tegen de verplichte bazen aan te treden met de overlevelde uitrusting waarmee ze beloond werden. En natuurlijk geeft het veel voldoening om zo’n blaaskaak van een baas van het strijdveld te vegen met je nieuw verworven skills en wapens.
Losse Flarden
- Clair-obscur is een artistieke techniek die sterke contrasten tussen licht en donker gebruikt.
- Verdedigen in real-time in turn-based games is iets dat ik vaker hoop te zien. Om te beginnen, in Persona, bijvoorbeeld.
- Ik wil ook een Esquie in mijn leven.
- Kleine herinnering aan het feit dat dit meesterwerk gemaakt is door een team van slechts 30 man.
- Monoco, één van de teamleden, is vernoemd naar de kantoorhond van Sandfall Interactive, die functioneert als Sandfall’s Happiness Manager.
- Over Monoco gesproken: hij doet me sterk denken aan Rafiki uit The Lion King. Ik vraag me af of dat bewust zo is.
- De game zit vol Franse referenties, zoals outfits met baguettes, een fantasieversie van de Eiffeltoren, en mimes waar je tegen kunt vechten.
- Je kunt meerdere keren achter elkaar met je teamgenoten praten in het kamp. Het duurde even voordat ik dit doorhad, omdat je normaal gesproken moet wachten op nieuwe verhaalmomenten.
Conclusie
Clair Obscur: Expedition 33 is zo’n game waarvan ik niet wilde dat het ooit zou eindigen. Het verhaal is intrigerend en origineel, en de karakters en hun interacties voelen zo authentiek dat het mij meerdere malen enorm wist te raken.
De wisselwerking tussen real-time verdedigen en turn-based aanvallen voelt lekker, en blijft tot het laatste gevecht fijn. Eindeloze mogelijkheden om de builds van je party naar je hand te zetten zorgen ervoor dat je je helemaal uit kan leven, en dat iedere playthrough fris aan zal voelen door hiermee te spelen.
Je ogen en je oren worden verwend, want de prachtige, stijlvolle graphics worden ondersteund door net zulke stijlvolle muziek. Hierdoor komen de gave battles en intense storybeats nog beter tot leven.
Clair Obscur: Expedition 33 heeft momenteel misschien wel de beste kaarten om zich aan het eind van het jaar tot Game of the Year te mogen kronen.
